پلنت های تولید قیر

قير، سنگين  ترين برش نفت خام و يكي از پيچيده ترين اجزاي آن، به رنگ تيره، به اشكال جامد، نيمه جامد يا ويسكوز و با منشاء طبيعي يا توليدي مي باشد. عمدة اجزاي سازندة قير از تركيبات هيدوركربوري با وزن مولكولي بالا تشكيل شده كه شامل مواد روغني، رزين و آسفالتين ها مي باشد. اين ماده از نظر شيميايي داراي تركيبي بسيار پيچيده است و داراي خواص فيزيكي از جمله چسبندگي و ضد رطوبتي بوده و در دي‌سولفيد كربن و CO2 حل مي شود. در برخي از كشورها، واژه آسفالت(Asphalt)  معادل با واژه قير (Bitumen) به كار برده مي شود، اما در ايران، آسفالت بيشتر به معني مخلوطي از قير و ماسه كه در راهسازي كاربرد دارد، مورد استفاده قرار ميگيرد. دسته ای از آنها با استفاده از باقیمانده های حاصل از تقطیر نفت کوره تولید می شوند. برخی دیگر با بکارگیری ضایعات هیدروکربنی صنایع مختلف من جمله ضایعات هیدروکربنی اسیدی حاصل از فرآیند تصفیه مجدد روغن های موتور، که به لجن اسیدی معروفند، ساخته می شوند.
 
1- قیرهای نفتی از سه فرآیند استحصال مستقیم, (Straight Run) هوادهی (Air Blowing) و اختلاط (Blending) تولید می شوند.

-    فرآیند Straight Run : در زمانی که مشخصات برش ته مانده برج تقطیر در خلاء پالایشگاه با مشخصات قیر مشابه باشد، برش فرآیندی با عنوان قیر بعنوان محصول نهایی دریافت می شود.
-    فرایند Air Blowing : زمانی که  برش ته مانده برج تقطیر در خلاء (VB) پالایشگاه، مشخصات مشابه قیر نداشته باشد لذا در این‌صورت VB  بعنوان ماه اولیه به واحد قیر سازی منتقل شده و با فرایند هوادهی در راکتور همراه با واکنش های اکسیداسیون، دهیدرژناسیون و پلیمریزاسیون و با کنترل پارامتر های عملیاتی قیر با گرید های مختلف تولید می گردد. این فرآیند به دو روش پیوسته (Continues Process) و ناپیوسته (Batch Process ) صورت می گيرد.
-    فرایند Blending : فرآیند اختلاط برش های مختلف فرآورده های نفتی (با فرمولاسیون بهینه) ، با دستیابی به مشخصات استاندارد قیر

2- انواع قیر

قیرهای مصرفی در راهسازی عمدتا دو نوع است: اگر از معدن به دست آید قیر طبیعی یا معدنی و هرگاه از پالایش نفت خام حاصل شود قیر نفتی نام دارد. در راهسازی باید از قیرهای نفتی استفاده شود، قیر طبیعی صرفا بصورت ترکیب با قیر نفتی می تواند در مواردی به عنوان اصلاح کننده قیر نفتی استفاده شود.

3-انواع قیرهای نفتی:

- قیرهای خالص ( Asphalt Cement):
قیرهایی که مستقیما در برج تقطیر در خلاء پالایشگاه به دست می آید و یا مختصری در جریان فرآیند هوادهی قرار می گیرد، قیرهای خالص نامیده می شود. این قیرها باید همگن و فاقد آب بوده و دمای گرم کردن آن هیچ گاه از 175 درجه سانتیگراد تجاوز ننماید.

- قیرهای دمیده (Blown Asphalt):
قیرهای خالص را تحت فشار و در حرارت 200 تا 300 درجه سانتیگراد هوا می دهند تا اتم های هیدروژن موجود در مولکولهای قیر با اکسیژن هوا ترکیب شود و با ایجاد واکنشهای پلیمریزاسیون، هیدروکربورهای سنگین تری به دست آید که درجه نفوذ کمتر و نقطه نرمی بیشتری نسبت به قیر خالص اولیه داشته باشد. این قیرها در مقایسه با قیرهای خالص حساسیت کمتری در برابر حرارت دارند و درجه نفوذ آنها کمتر است. قیرهای دمیده مصرف زیادی در راهسازی ندارند. این قیرها برای پر کردن ترکهای روسازیهای بتنی و پر کردن درزهای رویه های بتنی استفاده می شود.

- قیرهای محلول ( Liquid Asphalt):
قیرهای محلول یا قیرهای پس برگشته، از حل کردن قیرهای خالص در حلالها و یا روغنهای نفتی به دست می آید.قیرهای محلول در راهسازی برای اندود سطحی، نفوذی، آسفالت سطحی، آسفالت سرد کارخانه ای و یا آسفالت مخلوط در محل مصرف می شود. این نوع قیرها بر حسب سرعت گیرش و نوع حلال به سه گروه قیرهای زودگیر، قیرهای کندگیر، قیرهای دیرگیر تقسیم بندی می شوند.